Örgütsel vatandaşlık davranışı, ya da ingilizce adıyla “organisational citizenship behaviour” çalışanların çalıştıkları kurumu, çalışma ortamını ve arkadaşlarını pozitif olarak etkileyebilecek, kendi istekleri ile gerçekleştirdikleri her türlü davranışa verilen addır. Örgütsel vatandaşlık davranışları doğrudan çalışanın performansı ile ilgili davranışlar değildir ve performansı yüksek çalışanları tanımlamaz, ancak gözlemler vasatın üzerindeki çalışanları tanımladığı yönündedir.

  • Çalışma arkadaşlarına yardımcı olma
  • Çalışma ortamında pozitif bir tutum takınma ( selamlaşma, diyalog kurma)
  • Şirket etkinliklerine katılma ( sportif,sosyal,kültürel)
  • Şirket içi eğitim ve faaliyetlere dahil olma ( iç ve dış eğitimlere katılım oranı)
  • Sosyal platformlarda şirkete dair paylaşımlar yapma, yapılan paylaşımları beğenme
  • (Facebook, Youtube,Linkedin,Instagram gibi) sosyal platformlarda şirketin takipçisi olma
  • Diğer bölümlerle iletişim kurabilme
  • Şirketin geneline yönelik pozitif iletişimsel ve davranışsal bir yaklaşımı benimseme

Örnek örgütsel vatandaşlık davranışları olarak belirtilebilir.

Örgütsel vatandaşlık davranışlarını besleyen 5 temel özellik vardır. Bunlar :

1-     Çalışma arkadaşlarına karşı tutumu belirleyen yardımseverlik,

2-     Şirkete ve çalışma arkadaşlarına karşı yükümlülük hissi veren vicdan ve dürüstlük,

3-     Örgütün, kural, politika ve menfaatlerini aktif olarak sahiplenmeye sebep olan sivil erdem (civic virtue)

4-     Gerektiğinde kurum için elde ettiğinden daha fazlasını ortaya koyma becerisi olan sportmenlik

Olarak sıralanabilirler.

Şirketlerdeki yönetim ve liderlik kültürünün de örgütsel vatandaşlık davranışını etkilediğini belirtebiliriz.

  • Çalışanlarının görev ve sorumluluklarını net olarak tanımlayarak onlara geri bildirim veren yöneticiler,
  • Çalışanların refah ve mutluluğu ile ilgilenen yöneticiler
  • Çalışanlara onları zorlayabilecek hedefler koyan ve başarmaları için onları teşvik eden liderler,

Çalışanların örgütsel vatandaşlık eğilimlerini güçlendirirler.

Benzer şekilde :

  • Çalışma ortamının durumu
  • Yöneticinin örgütsel vatandaşlık davranışına verdiği önem düzeyi
  • IK’nın istihdam politikaları

Örgütsel vatandaşlık davranışlarının bir kurum içindeki yaygınlığını etkileyecektir. Güzel bir çalışma ortamındaki kişilerin kuruma karşı gösterdikleri ilgi, kendisi örgütsel vatandaşlık davranışı göstermeye eğilimli bir yöneticiyle çalışma, ya da doğası gereği dışa dönük, coşkulu, enerjik bireyleri işe alan IK süreçleri, bir şirkette örgütsel vatandaşlık davranışlarını destekleyecektir.

Bir sosyal grup olarak şirketin bütünlüğü, grup üyeleri arasındaki tutkunluk da örgütsel vatandaşlık davranışlarını etkileyen faktörler olarak sayılabilir.

Bir şirkette çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışı eğilimlerinin  o çalışanların :

  • Yaptıkları işin kalitesini %18
  • Yaptıkları iş miktarını %19
  • Finansal efektifliğini %25
  • Müşteri hizmetleri göstergelerini %38

Etkilediği tespit edilmiştir.

Şirketlerin uzun vadede başarı için çalışanların örgütsel vatandaşlık eğilimlerini güçlendirmeleri, bu konuyu iyi gözlemeleri, kendilerini şirkete ait hissetmeyen çalışanlarla yollarını ayırmaları gerekmektedir.

KAYNAKÇA

Zhang,D., 2011, Organizational citizenship behaviour, https://cdn.auckland.ac.nz/assets/psych/about/our-people/documents/Deww%20Zhang%20-%20Organisational%20Citizenship%20Behaviour%20-%20White%20Paper.pdf

İsmail Orhan Sönmez

1978 yılında İnebolu’da doğdu. İlk, orta ve Lise öğrenimimi Balıkesir’de tamamladı. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümünden (2001), ODTÜ Sem İnsan Kaynakları Yönetimi Sertifika Programından (2008) ve Bilgi Üniversitesi Endüstriyel Psikoloji Yüksek Lisans Programlarından (2017) mezun oldu.. Askerliğini 2001-2003 yılları arasında Şırnak Uludere’de Jandarma Asteğmen olarak yaptı. Bir süre farklı sektörlerde uzman ve yönetici olarak çalışan Sönmez, ARTHA Consult Eğitim ve Danışmanlık Firması ve ARTHA Yayınları’nn kurucusudur. İngilizce, Fransızca ve Almanca bilmektedir. Evli ve iki oğlu olan Sönmez’in Derin Liderlik, Doğru Yönetim, Kayıp Jeolojiler (şiir),Doğa Tarih İnsan Üzerine Aykırı Denemeler, İş Hayatı 101 Yeni Başlayanlar İçin el Kitabı, Başarılı Bir Kariyer İçin Üniversite hayatını Kullanma Kılavuzu, Kardeşim Kurt(şiir), Yöneticinin El Kitabı, Hızırname, Belirsizlikler Çağında Kariyer ve Başarı isimli kitapları ve P.B. Shelly’den Türkçe’ye ilk kez çevrilen Azade Prometheus isimli eserleri mevcuttur.

See author's posts